ZŁOM

Blog podumarł, ale temat żyje.Dalszą aktywność w tym temacie znajdziesz na stronie Zrzeszenia Łódzkich Odkrywców Metali (ZŁOM). Zapraszam!

Elektrownia Łódzka

Pierwsza, ponad stuletnia łódzka elektrownia urosła obecnie do rangi symbolu śmiałej koncepcji przemiany centrum miasta. Na ścianach Miasta zachowały się jeszcze ślady dawnej dominacji tej przed wojną jedynej miejskiej elektrowni.

Jak pisano w piśmie "Rozwój" w 1906 r.:
"Ubiegłej niedzieli odbyło się zgromadzenie obywateli przedmieścia Bałuty zwołane dla rozważenia odezwy Elektrowni, która zwróciła się do gminy z propozycyą, aby gmina udzieliła swą zgodę na przeprowadzenie kabli przez ulice i place, będące we wspólnem posiadaniu gminnem. Do Elektrowni bowiem zwrócilo się kilku przemyslowców z tego przedmieścia z prośbą o przyłączenie ich do sieci kabli, w celu dostarczania im prądu do fabryk. Elektrowina, pragnąc dać możność mieszkańcom przedmieść korzystania z prądu, zdecydowała się na rozszerzenie swej sieci aż poza granize miasta, w przekonaniu, że tem wyrządzi specyalną usługę mieszkańcom, bardzo oddalonym od centrum miasta, dając im możność korzystania z prądu dla siły i światła i przez to dając zarazem możność rozwinięcia się drobnego przemysłu na przedmieściach, gdzie, jak wiadomo, lokale i place są tańsze, niż w mieście. "

S. Stephan i s-ka

W podwórku przy Piotrkowskiej 79 tkwią 2 niepozorne klapy, na jednej z nich da się jeszcze odczytać napis: "S. Stephan & S-ka Łódź". Nic mi nie wiadomo na temat takiej firmy w Łodzi, nie wiadomo, z jakich czasów klapa pochodzi.
(Klapa zlokalizowana dzięki Adamowi Kuźmickiemu i Jarosławowi Janowskiemu)

Beton American

W nawierzchni bram na przeciwległych krańcach ul. Wschodniej tkwią metalowe plakietki reklamujące Beton-American, produkowany przez niejakiego I. Torenberga lub/i L. Tornberga. Widniejący na jednej z nich adres Pasaż Szulca to dawna nazwa obecnej al. 1 Maja, funkcjonująca do początku lat 20. XX wieku. Wedle taryfy posesji z r. 1920, właścicielem działki pod nr. 75 był niejaki Jeruchem Tornberg.
Podobne plakietki można znaleźć również w innych miejscach w centrum.

Heksagram

Wokół kościoła Wniebowzięcia NMP na Pl. Kościelnym (zwanym Górkami Plebańskimi) tkwi kilka klap z charakterystyczną sześcioramienną gwiazdą. Przed wojną duża część okolicy była zamieszkana przez ludność żydowską, a sam Plac Kościelny w czasie II Wojny Światowej był częścią utworzonego w 1940 r. Litzmannstadt Ghetto. Stąd wzięła się teoria, że charakterystyczny ornament to żydowski symbol - Gwiazda Dawida, a klapy były wytwarzane w łódzkim getcie. Wizerunku klapy używa nawet fundacja Monumentum Iudaicum Lodzense na swojej stronie. Podobne klapy można znaleźć jednak w podwórku kamienicy Scheiblera (z dodatkowymi literami PD w środku heksagramu), a identyczna klapa jest na Starym Cmentarzu przy Ogrodowej. Istnieje też parę innych klap o podobnych zdobieniach z charakterystycznym meandrem, lecz bez gwiazdy, co pozwala przypuszczać, że heksagram to tylko ornament i niekoniecznie ma powiązanie z łódzkimi Żydami.

Stare klapy kanalizacyjne

Legenda:
- klapy niemieckojęzyczne
- klapy rosyjskojęzyczne
- klapy z heksagramem
- inne
Zobacz Łódzkie zabytkowe klapy kanalizacyjne na większej mapie.

A tutaj przykład różnorodności klap z Japonii.

Otto Goldammer Łódź

Otto Goldammer miał w Łodzi przy ul. Widzewskiej 66 (obecnie Kilińskiego 74/76) fabrykę maszyn oraz odlewnię żelaza od ok. 1854 roku. Na kilku łódzkich podwórkach tkwią wciąż wyrabiane przez jego zakład klapy kanalizacyjne. W odlewni Goldammera powstawały również łódzkie krasnale - odbojniki.
Zobacz lokalizację klap na mapce.